رفتارهای عمومی دیسکاس

رفتارهاي عمومي دیسکاس :ماهياني همچون سيچلايد و دسته سيمفيسادنsymphysodon)) از خانواده Discus از ديد بسياري از پرورش دهندگان ماهياني هستند كه شديدا به آب تازه و در نتيجه تعويض آب نياز دارند. به اين ترتيب Discus كه به عنوان شاه ماهي آكواريم شناخته ميشود ظاهري زيبا و جذاب و رفتاري فوق‌العاده دارد.
وقتي از پرورش دهنده هاي باتجربه در مورد Discus بپرسيد از سختي نگه داري آن و از سختي فراهم آوردن شرايط توليد مثل آن و از نيازهاي زياده از حدش ميگويد در نهايت بيان خواهند كرد كه Discus ارزش نگه داري را ندارد. با اينكه اطلاعات پرورش دهندگان در مورد اين ماهي بايد بيشتر از اين باشد برخي حتي از آن ها به خاطر اينكه سيچلايد هستند ايراد مي‌گيرند. به خاطر همين غرض ورزي و پيش داوري هاست كه اگر كسي قصد نگهداري Discus را دارد بايد در ابتدا شكيبايي و حاظر جوابي لازم را داشته باشد. وقتي شما از قصدتان براي نگهداري Discus صحبت ميكنيد احتمالا افراد زيادي به شما خواهند خنديد ! آنها شما را به خاطر حماقتتان سرزنش ميكنند و به شما برچسب خودآزار ميزنند! از شما با وقاحت تمام در مورد در آمدتان ميپرسند و اينكه آيا پولتان را از سر راه آورده‌ايد كه براي اين ماهي هزينه مي كنيد. با اين وجود وقتي اين افراد ميبينند كه شما در كار خود موفق شده ايد براي تمسخر خواهند گفت كه ماهي بسيار لذيذي براي خوردن است چراكه Discus بالغ شما به اندازه وشكل يك ماهي تابه است! متاسفانه عكسهاي تاريخي وجود دارد كه نشان ميدهد قبايلي وحشي در جنگاهاي آمازون در حال به دندان كشيدن Discus هاي آبي هستند. اما رنگ اين ماهي بقدري درخشان و زيباست كه امكان ندارد پخته شده باشد در نتيجه ما تنها ميتوانيم اينطور تصور كنيم كه عكسها عممدا براي ايجاد شگفتي در بيننده و با برنامه ريزي قبلي برداشته شده اند. البته ممكن است تصور ما غلط باشد و اين صحنه و خورده شدن Discus كاملا تصافي بوده و سوژه عكس بردار تنها آن قبايل وحشي بوده باشد. پس براي آرامش ذهني خودتان هم كه شده زياد به اين موضوع فكر نكنيد.

به كساني كه شما را به تمسخر ميگيرند توجه نكنيد. اينان افرادي تنگ نظر و حسود هستند و گرفتار عقده هاي روحي خود هستند. شما ميتوانيد با اعتماد بنفس كامل به پرورش و توليد مثل Discus بپردازيد بدون اينك سختيها و مشلات زيادي را متحمل شويد. با كمي فراست و توجه به نيازهاي اساسي و اصلي ماهي ميتوانيد در كار خود موفق شويد.

من قصد اين را ندارم با گفتن آزماشها و خطاهاي خود در مورد Discus شما را خسته كنم. چون من آدم سرسخت و لجوجي هستم و معمولا به راهنماييها و كتابها رجوع نميكنم زيرا تصور ميكنم كاري كه انجام ميدهم درست است با اينحال نتايج كارهايم هميشه مطلوب است. اما با گذشت زمان و اضافه شدن سنم و از بين رفتن غرور جواني ام حس ميكنم كه هميشه ايده خوبي است اگر قبل از انجام هر كاري با مراجعه واستفاده از تجربيات ديگران در آن زمينه نگاهي بيندازم حتي اگر ميدانم كه كارم درست است. ممكن است مهمل به نظر بيايد اما وقتي ما به مطالعه زياد در مورد يك موضوع ميپردازيم اين نشان ميدهد كه تجربه لازم را در اين زمينه كسب كرده ايم و ديگر يك تازه كار نيستيم و ميتوانيم اميدوار باشيم كه با درايت و عقل سليم خود و با كمي شانس ميتوانيم موفق شويم. بطور كلي نگهداري Discus با پرورش هر ماهي آمريكايي جنوبي مانند اسكار ، كوري ها يا Angel ماهي فرق چنداني ندارد بنابراين اگر تجربه كافي در نگهداري هر يك از اين ماهي ها داريد با افزودن چند نكته به تجربياتتان براي پرورش Discus با مشكل خاصي روبرو نخواهيد شد.

براي قوت قلب دادن به شما خيلي حرف زدم ، حالا ميپردازيم به اصول و مباني نگهداري Discus.

Discus ذاتا ماهي آبهاي حاره ايي است چراكه در گرمترين آبهاي رودخانه هاي استوايي زندگي ميكند بنابراين آب آكواريم آن نيز بايد گرم باشد. برخي سعي كرده اند كه Discus را در آبي با دماي 26 درجه سانتيگراد نگهداري كنند كه شايد بخاطر گياهان و يا ماهي هاي ديگر درون آكواريم بوده كه تنها در كوتاه مدت موفقيت آميز بوده است. اين به اين خاطر است كه آب با دماي پايين استرس زاست و بمرور زمان باعث از بين رفتن Discus ميشود و بخصوص باعث آسيب پذير شدن نسبت به تاژكهاي(Flagellate ) رودوي يا هگزاميتا ميشود. بهترين دما براي اين ماهي بين 30ـ28 درجه سانتيگراد است و دماهاي بالاتر تا 32 درجه سانتيگراد براي زماني كه ماهي به خانه جديد خود منتقل ميشود.دماي بالا نيروزاست و ازاين رو تا ماهي‌ها به محيط جديد عادت كنند برايشان مفيد است. دماي بالاي آب براي زماني كه ماهي تحت درمان است نيز مفيد است چراكه سرعت سوخت و ساز بدن ماهي را افزايش ميدهد و موجب تاثير گذاري سريعتر داروها نيز ميگردد. من براي 110 ليتر آب از بخاري‌هاي 150 وات داخل آب و از انواع 100 وات براي 75 ليتر آب استفاده ميكنم.

شما بايد قبل از آوردن Discus خود به خانه تانك آب آماده و فيلترهاي رشد كرده داشته باشيد. اين كار احمقانه ايي است اگر تصميم داريد ابتدا ماهي را خريده و سپس تانك آن را آماده كنيد چراكه اين روش قبلا امتحان شده و در اكثر موارد نتايج نام مطلوبي بدست آمده.
اگر شما بدفعات يا بصورت مداوم آب را عوض نميكنيد فرقي نميكند كه شما چه فيلتري استفاده ميكنيد(تا زماني كه فشار زيادي نداشته باشد ). بسياري از پرورش دهندگان Discus كه از اسفنجهاي بزرگ تصفيه كننده آب در تانكرهايي با حداكثر 110 ليتر آب (كه زياد شلوغ نيستند) استفاده ميكنند از آن راضي هستند. براي تانكرهاي بزرگ با تعداد بيشتر ماهي بايد از سيستم تصفيه قويتري استفاده كرد. اگر شما در ابتداي كار هستيد و از ماهي هاي كوچك نگهداري ميكنيد از نوع اسفنجي كه باكتري‌هاي فيلتر زيستي در آن رشد كرده ميتوانيد براحتي استفاده كنيد و اگر نميتوانيد صبر كنيد تا باكتري‌ها بطور طبيعي رشد كنند ميتوانيد از باكتريهاي مخصوص تسريع رشد آن استفاده كنيد. با اين كار امكان انتقال بيماري با يك اسفنج كهنه و پير را نيز كاهش ميدهيد. براي 6 Discus جوان (5 تا 5.7 سانتيمتري) تانكري با 75 ليتر ظرفيت مناسب است و براي اينكه بتوانيد از آن براي بلند مدت استفاده كنيد تانكري 110 ليتري مناسب تر خواهد بود.
معمولا بهتر است كه ما كار خود را با 6 ماهي شروع كنيم و حداقل اين رقم 3 ماهي خواهد بود زيرا امكان دعوا بين دو Discus وجود دارد و ماهي سوم در واقع ميتواند نقش ميانجي و خنثي كننده حس پرخاش جويانه دو ماهي ديگر را داشته باشد. با وجود اين ، در دعواهاي بين Discus هاي كوچك امكان كشته شدن يكي از آنها وجود ندارد و اين صحنه نه ديدني است و نه اينكه سودي براي هيچيك از دو ماهي دارد. نهايتا بهترين راه اينست كه در ابتدا 3 جفت ماهي را در يك آكواريم قرار دهيم و بمرور زمان ماهيهاي ضعيفتر را از اين جمع خارج كنيم. در نهايت كار به جايي ميكشد كه تنها 2 ماهي در آكواريم خواهند ماند و اين دو ماهي جفتي بسيار ارزشمند خواهند بود كه احتمالا بزودي شروع به تخم ريزي خواهند كرد.

خيلي وقتها شنيده ايم كه بهتر است براي كف آكواريم Discus از هيچگونه پوششي استفاده نكنيم. من شخصا Discus را در انواع آكواريمها منجمله آكواريمهاي تزييني كه پر از گياهان آبي و جانوران ديگر هستند و يا آكواريمهاي كاملا خالي كه معمولا توسط ديگر پرورش دهنده ها توصيه ميشوند نگه داشته‌ام. اما من براي ماهي هاي خودم چه جوان باشند و چه آماده توليد مثل ، از يك لايه نازك ماسه بسيار ريز در كف استفاده ميكنم و بدين ترتيب تخليه آب نيز آسان تر ميشود چراكه ماسه ها فضولات ماهي ها را در زير خود پنهان ميكند و ماهي نيز از بازي با شن لذت ميبرد و براي پيدا كردن غذا در ماسه ها ميدمد. ولي معمولا با نگه داشتن Discus در آكواريم بدون كف پوش دچار مشكل نميشويد اما اگر تصميم به اين كار گرفتيد فراموش نكنيد كه حتما جداره خارجي كف آكواريم را رنگ بزنيد و يا به نحوي بپوشانيد تا ماهي خارج آكواريم را نبيند در غير اينصورت در روحيه آنها تاثير گذاشته و باعث ترسو و خجالتي شدن آنها ميشود.

به غير از لايه ماسه كه در كف آكواريم ريخته ميشود من دوست دارم كه از تكه چوبهايي كه از خزه پوشيده شده اند و از گياهان معلق در آب همچون باقلاي آبي و از كوزه هاي گلي كه از ماسه و گياهان ديگر پر شده اند استفاده كنم. يك لامپ فلوروسنت با يك حباب گرم و يك حباب سرد نياز گياهان را به نور تامين ميكنند. ولي به ياد داشته باشيد كه روشن شدن ناگهاني آكواريم Discus باعث عكس العمل ناگهاني و جهش آن ميشود كه با استفاده از گياهان غوطه ور در آب – كه جلو رسيدن ناگهاني نور به Discus را ميگيرند - براحتي ميتوان از اين مسئله جلوگيري كرد.

با تمام اين تفاسير من براي تانكر بيمارستان Discus يا تانكر قرنطينه از ماسه يا هيچ تجهيزات ديگري استفاده نميكنم. اگر اولين باري است كه از Discus نگهداري ميكنيد مسلما تانكر اوليه شما محل قرنطينه نيز خواهد بود. در اين صورت تانكر آب بايد به غير از فيلتر و هيتر و چراغها خالي از هرگونه تجهيزات اضافي باشد. دليل اين بي تجملي اينست كه شما بتوانيد ماهي خود را بدقت زير نظر بگيريد و از صحت و سلامت آن اطمينان حاصل كنيد چراكه خيلي وقتها ماهي سعي در پنهان كردن خود در پشت گياهان ، از چشم شما ميكند.و اگر قصد مداواي ماهي را داريد وجود گياهان و ماسه و ديگر تزيينات بي فايده و مزاحم خواهد بود. بعد از مداوا و اطمينان از سلامت ماهي ميتوانيد ديگر تجهيزات و تزيينات را اضافه كنيد. اين دوره قرنطيه نبايد كوتاهتر از 30 روز باشد. اگر ميخواهيد به آكواريم Discus خود ماهي ديگري اضافه كنيد ابتدا آنرا در تانكري حدااقل 38 ليتري نگه داري كنيد تا زماني كه كاملا از مبتلا و آلوده نبودن آنها مطمئن شويد.

آيا شما از كيفيت آب لوله كشي منزلتان اطلاع داريد؟ البته اكثر آبهاي لوله كشي منازل با تغيير اندكي براي Discus مناسب خواهند بود. اگر شما از آب شير منزلتان براي نوشيدن استفاده ميكنيد اين آب قطعا ماهي شما را نخواهد كشت (البته در بعضي كشورها از آب شير براي نوشيدن استفاده نميشود). اگر ماهيان شما در سن و در حال توليد مثل هستند بايد كلر(cholorine) و كلرين (choloramine) را از آب جدا كنيد و pH آنرا تغيير دهيد ولي سختي آب مشكل حادي ايجاد نمي‌كند. بهترين آب براي Discus آب با سختي پايين كه كمي اسيدي باشد ، است. با اينحال بسياري از پرورش دهندگان Discus هاي جوان خود را در آب شير معمولي ديكلره شده ( منظور از ديكلره ، جداسازي كلر از آب است) و با pH كمتر نگهداري ميكنند.
اين مسئله خيلي اهميت دارد كه قبل از درست كردن آكواريم ، كيفت آبي را كه ماهي شما قبلا در آن بوده را آزمايش كنيد يا بپرسيد. اگر ماهي مورد نظر شما در آب با pH خنثي نگهداري ميشده شما نيز بايد در ابتدا آبي با همان كيفيات در آكواريم خانه خود فراهم كنيد به جاي اينكه از pH هاي معمول 6 و 6.5 استفاده كنيد و هميشه سعي كنيد كه تغييرات اعمال شده در آب همواره به تدريج صورت گيرد.
من بسياري از Discus هايم را در آب با pH بسيار پايين 4.5 نگه داري ميكنم البته آنهايي را كه در شرايط توليد مثل هستند و بصورت وحشي از زيستگاهشان گرفته شده اند نه ماهي هاي جواني را كه در آكواريم بدنيا آمده اند. ماهي هايي كه در حال رشد هستند معمولا در pH 6.5 نگه داري ميشوند چون امكان اينكه در آبي با pH كاملا متفاوت قرار بگيرند بسيار كم است.
روشهاي زيادي براي تغيير pH آب وجود دارد كه از جمله آنها عبارتند از مواد از پيش آماده شده و يا كودهاي تصفيه كننده. بنابراين انتخاب هر يك از اين روشها به سليقه شخصي خودتان بستگي دارد.
يكي از وسايلي كه براي من بسيار اهميت دارد pH سنج است. شما بايد همواره از اندازه pH بطور دقيق مطلع باشيد ولي بسياري از اين وسايل اندازه گيري دقت لازمه كار پرورش دهندگان Discus را ندارند.
آب با pH در برخي موارد راحت تبخير ميشود و از آب آكواريم شما كاسته ميشود بنابراين pH آب بايد دائما اندازه گيري شود.

همچنين در مورد قضاي ماهي خود از فروشنده آن سوال كنيد كه تابحال چه با آن ميداده است. اگر غذايي است كه Discus شما با ميل حاضر به خوردن است مقداري از آن را تهييه كنيد. همه Discus هاي من روزي حداقل يكبار تكه اي از گوشت قلب گاو را با اشتها ميخورند.
اخيرا تحقيقاتي در مورد غذاي Discus در دانشگاه سنگاپور انجام شده كه نشان ميدهد كه وقتي به Discus گوشت تميز و ريز شده قلب گاو داده ميشود به حداكثر ميزان رشد خود ميرسد بدون اينكه هيچ ماده ديگري به غذاي آن اضافه شود.
برخي افراد عادت دارند كه به ماهي هاي خود غذاهايي همچون ميگو يا حبوبات بدهند كه سود چنداني براي ماهيها ندارد. يكي از موادي كه باعث ايجاد تفاوت محسوسي در رنگ Discus ميشود زانتان (روناس) است كه ماده اي طبيعي است و بسيار مؤثرتر از پاپريكا(ميوه رسيده فلفل قرمز ) ميباشد. زانتان در گلبرگ‌هاي گل جعفري است و در بسياري از غذاهاي آماده نيز مي‌باشد).
گوشت قلب گاو براي اينكه به Discus داده شود بسيار آلوده است و باعث چاق شدن ماهي ميشود. اگر شما جيره گوشت قلب گاو را طوري طبق برنامه زماني به ماهي بدهيد كه دقيقا قبل از تعويض آب آكواريم باشد بدين ترتيب آب آكواريمتان آلوده نخواهد شد. به غير از قلب گاو و فليكس Discus هاي سالم اشتهاي زيادي براي خوردن بسياري از غذاهاي ديگر دارند. اما مطلقا نبايد به آنها از انواع كرم هاي تيوبيفكس(Tubifex) يا كرمهاي سياه و يا انواع موجودات زنده آبي داده شود. البته اين نوع غذاها مورد علاقه بيشتر ماهي ها هستند اما خطر انگل هايي كه ممكن است در آنها وجود داشته باشد ريسك اين كار را بسيار بالا ميبرد. ازديگر غذاهايي كه مورد علاقه Discus و در عين حال بسيار آلوده است كرمهاي يخ زده هستند كه فكر اين انگلها مرا از دادن آنها به Discus هايم باز ميدارد. من تنها زماني از اين كرمها و موجودات آبي زنده به ماهيهايم ميدهم كه در حال مرگ باشند و احتياج مبرمي به غذاي انرژي زا كه مورد علاقه شان نيز ميباشد ، داشته باشند. در صورتي كه خواستيد از اين نوع غذاها استفاده كنيد ، بهتر است از ميگوي آب شور شسته شده استفاده كنيد كه از غذاهاي مورد علاقه Discus نيز هست.

Discus ها معمولا با متانت و آرامش غذا ميخورند مگر اينكه اندوهگين يا پريشان باشند. سعي كنيد كه بيش از حد به ماهي هاي خود غذا ندهيد و يا آنها را گرسنه نگاه نداريد. بسيار خوب است كه باقي مانده غذاي ماهي ها را يك تا دو ساعت بعد از هر وعده از غذايشان از تانكر خارج كنيد. ماهي هاي در حال رشد بايد دو يا سه وعده در روز غذا داده شوند. آنها را زير نظر بگيريد و بيشتر از مقداري كه در يك ساعت ميتوانند بخورند به آنها ندهيد. Discus معمولا غذا را با اشتهاي زيادي در دقايق اول ميخورد ولي بعد از آن تنها به آن نوك ميزنند بنابراين اصلا در خارج كردن پس مانده ها عجله نكنيد.

انتخاب جفت يا گروه كوچكي از Discus كه قرار است با هم زندگي كنند كار بسيار طاقت فرساييست. اصولا در اين رويه سلامت ماهي ها خيلي بيشتر از نژاد و رنگ آنها اهميت دارد. دنبال ماهي باشيد كه شكل ظريف و گردي دارد و اثر زخم يا نقصي بر روي آن ديد نميشود ، تعداد باله هايش درست باشد و اندازه چشمهاشي با اندازه ماهي تناسب داشته باشد. Discus ي كه چشمهاي بزرگ و جسه كوچكي دارد نشان دهنده اينست كه بشدت ترسانده شده و حداكثر رشد خود را نخواهد كرد. بدنبال Discus ي باشيد كه چشمهاي قرمز و يا كهربايي و يا رنگي روشن داشته باشد. رنگ سياه يا رنگهاي كدر نشان دهنده بيمار بودن ماهي است. حركت همزمان آبشش هاي ماهي نيز بسيار مهم است. به عنوان مثال اگر ماهي با يك آبشش خود به سختي نفس ميكشد و آبشش ديگر بسته مانده احتمالا آن ماهي به فلوك آبششي مبتلا شده. البته فلوك آبششي و بسياري ديگر از بيماريهاي Discus بسادگي با كمي تجربه و مراقبت درمان ميشوند اما اگر اين تجربه اول شما در زمينه نگهداري Discus است ، بهتر آنست كه شما براي بار اول با اين گونه مشكلات روبرو نشويد. شما همچنين بايد فضولات ماهي را نيز بنگريد. اگر ضايعات تيره اي در ته تانكر ديديد دليل خوبي براي اثبات سلامت ماهي و عدم ابتلاي آن به انگلهاي رودوي ميباشد. فضولات سفيد چه در ته آكواريم و چه متصل به بدن ماهي نشان دهنده انگلهايي چون كاپيلاريا ، هگزاميتا و ... ميباشد. باز گفتن اين نكته ضرورت دارد كه همه اين بيماريها قابل درمان هستند اما اين كار براي مبتديها كار خسته كننده و پر زحمتي خواهد بود. اگر شما ماهي خود را از يك فروشگاه خريداري ميكنيد خالي از فايده نيست كه ماهي را هنگام غذا خوردن نيز نگاه كنيد. اگر ديديد كه با اشتها غذا ميخورند ميتوانيد مطمئن باشيد كه در وضعيت خوبي هستند و در خانه شما نيز به اين صورت خواهند ماند.

هنگامي كه ماهي را به خانه منقل ميكنيد به خاطر داشته باشيد كه آب آنرا كم كم با آب آكواريمتان همسان كنيد . به اين صورت كه از آب آكواريم در سطلي كه ماهي و آب آكواريم قبلي در آن هستند بريزيد. و وقتي كه آب ظرف پس از مدتي با اين كار دوبرابر شد ميتوانيد با يك تور يا دست خودتان ماهي را به آكواريم جديد منتقل كنيد ولي آب ماهي را هرگز در آكواريم خودتان نريزيد. چراغها را در روز اول يا حداقل تا زماني كه ماهي با آرامش شنا كند خاموش يا كم نور نگاه داريد. اين غير طبيعي نيست كه Discus بعد از انتقال به محل جديد براي چند ساعت در كف آكواريم بخوابند يا بي‌حركت بمانند. همچنين غير طبيعي نيست اگر در ده دقيقه‌ي اول هم شروع به حركت كنند و با آمدن به طرف شما درخواست غذا كنند. در هر صورت اگر در مراحل جابه جايي و رساندن ماهي ها به منزل شوك شديدي به آنها وارد نشده باشد همگي بعد از يك يا دو روز براي اولين وعده غذاي خود آماده خواهند بود.

بعد از سكني گرفتن ماهي ها در خانه جديدشان شما باشد حتي الامكان از نزديك شدن و دست زدن به ماهي ها خودداري كنيد مگر اينكه واقعا نياز باشد. آنها به مرور زمان شما را خواهند شناخت وتعجب نكنيد اگر به هنگام نزديك شدن شما به سرعت فرار كرده و خود را مخفي كنند. پس عجله نكنيد. كنجكاوي زاتي آنها بالاخره باعث ميشود كه به شما خو بگيرند و پس از مدتي براي جلب توجه شما در جلوي آكواريم به خود نمايي بپردازند. موفق باشيد و از آكواريم خود لذت ببريد!

ترجمه : شهاب فقيهی

dphnet.com منبع